تحلیل و اکسپلویت آسیب‌پذیری DOM-XSS در افزونه Elementor وردپرس (CVE-2021-24891)
در این مقاله، به تحلیل عمیق یکی از رایج‌ترین در عین حال خطرناک‌ترین آسیب‌پذیری‌های وب، یعنی XSS از نوع DOM می‌پردازیم. این آسیب‌پذیری که در افزونه محبوب صفحه‌ساز Elementor برای وردپرس با شناسه CVE-2021-24891 شناسایی شده است، به مهاجم اجازه می‌دهد با ارسال یک لینک دستکاری‌شده به مدیر سایت، کدهای جاوااسکریپت مخرب را در مرورگر او اجرا کند.
مفاهیم پایه: آشنایی با ابزارهای درگیر
پیش از بررسی جزئیات فنی آسیب‌پذیری، بیایید با مفاهیم کلیدی این سناریو آشنا شویم.
افزونه Elementor:
Elementor یکی از محبوب‌ترین و قدرتمندترین افزونه‌های صفحه‌ساز (Page Builder) برای سیستم مدیریت محتوای وردپرس است. این ابزار با فراهم کردن یک رابط کاربری بصری و کشیدن و رها کردن (Drag-and-Drop)، به کاربران اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به دانش کدنویسی، صفحات وب زیبا و پیچیده‌ای طراحی کنند. گستردگی استفاده از این افزونه، هرگونه ضعف امنیتی در آن را به یک تهدید جدی برای میلیون‌ها وب‌سایت تبدیل می‌کند.
حمله DOM-based XSS چیست؟
حمله XSS مبتنی بر DOM (DOM-based XSS) نوعی از حمله Cross-Site Scripting است که در آن، پیلود (Payload) مخرب در نتیجه تغییر مدل شیءگرای سند (DOM) توسط کدهای جاوااسکریپت سمت کلاینت اجرا می‌شود. برخلاف حملات XSS منعکس‌شده (Reflected) یا ذخیره‌شده (Stored)، در این نوع حمله، پیلود مخرب لزوماً به سرور ارسال نمی‌شود. در عوض، یک اسکریپت قانونی در صفحه، داده‌ای را از یک منبع غیرقابل اعتماد (مانند URL) می‌خواند و آن را به صورت ناامن در صفحه بازنویسی می‌کند که منجر به اجرای کد مخرب می‌شود.
URL Hash (Fragment) چیست؟
بخش Hash یا Fragment در یک URL، قسمتی است که با علامت # شروع می‌شود. ویژگی مهم این بخش آن است که توسط مرورگر پردازش شده و به سرور ارسال نمی‌شود. این قسمت معمولاً برای جابجایی به بخش خاصی از یک صفحه (مثلاً یک تیتر) استفاده می‌شود، اما از آنجایی که جاوااسکریپت می‌تواند به محتوای آن دسترسی داشته باشد (از طریق window.location.hash)، به یک نقطه ورود جذاب برای حملات DOM-based XSS تبدیل شده است.
حالا بریم سراغ آسیب‌پذیری CVE-2021-24891
اکنون که با مفاهیم پایه آشنا شدیم، زمان بررسی دقیق این آسیب‌پذیری در Elementor فرا رسیده است.
آسیب‌پذیری Elementor: چگونه رخ داد؟
ریشه این آسیب‌پذیری در کدهای جاوااسکریپت سمت کلاینتِ ویرایشگر Elementor نهفته است. اسکریپت‌های این ویرایشگر، داده‌ها را مستقیماً از URL Hash (یعنی window.location.hash) می‌خوانند و بدون هیچ‌گونه پاک‌سازی (Sanitization) یا اعتبارسنجی، آن را به DOM صفحه اضافه می‌کنند. این رفتار ناامن به این معناست که اگر یک مهاجم بتواند یک قطعه کد جاوااسکریپت را درون بخش Hash یک URL قرار دهد، ویرایشگر Elementor آن را به عنوان یک کد معتبر شناسایی کرده و در صفحه اجرا می‌کند.
شرایط وقوع حمله
برای موفقیت‌آمیز بودن این حمله، چند شرط باید برقرار باشد:
- نسخه‌های آسیب‌پذیر: تمام نسخه‌های افزونه Elementor قبل از
3.4.8به این آسیب‌پذیری دچار هستند. - قربانی با دسترسی بالا: قربانی باید یک کاربر وارد شده به سیستم وردپرس با سطح دسترسی لازم برای استفاده از ویرایشگر Elementor باشد (مانند مدیر یا ویرایشگر).
- مهندسی اجتماعی: مهاجم باید بتواند قربانی را متقاعد کند تا روی لینک مخرب کلیک کند. این لینک در ظاهر به وب‌سایت خود قربانی اشاره دارد و ممکن است بی‌خطر به نظر برسد.
راهنمای عملی اکسپلویت (Walkthrough)
در این بخش، نشان می‌دهیم که چگونه یک مهاجم می‌تواند با ساخت یک URL ساده، این آسیب‌پذیری را اکسپلویت کند.
پیلود مخرب چگونه ساخته می‌شود؟
مهاجم باید یک URL به صفحه ویرایشگر Elementor بسازد و پیلود جاوااسکریپت خود را در انتهای آن و پس از علامت # قرار دهد. یک پیلود ساده برای اثبات وجود آسیب‌پذیری، نمایش یک پنجره هشدار (alert) در مرورگر است.
فرض کنید آدرس ویرایش یک برگه با شناسه 123 به شکل زیر باشد:
https://example-vulnerable-site.com/wp-admin/post.php?post=123&action=elementor
حالا مهاجم پیلود خود را به انتهای این URL اضافه می‌کند:
https://example-vulnerable-site.com/wp-admin/post.php?post=123&action=elementor#<script>alert('XSS Vulnerability Found!');</script>
وقتی مدیر سایت روی این لینک کلیک می‌کند، اتفاقات زیر رخ می‌دهد:
- مرورگر به صفحه ویرایشگر Elementor هدایت می‌شود.
- کد جاوااسکریپت آسیب‌پذیر Elementor، محتوای بعد از
#را می‌خواند. - این محتوا (
<script>alert(...);</script>) بدون پاک‌سازی در DOM صفحه تزریق می‌شود. - مرورگر تگ
<script>جدید را به عنوان یک دستور شناسایی کرده و کد جاوااسکریپت درون آن را اجرا می‌کند که منجر به نمایش پنجره هشدار می‌شود.
راهکارهای پیشگیری و امن‌سازی
محافظت از وب‌سایت در برابر این حمله بسیار ساده است:
- به‌روزرسانی فوری Elementor: اولین و مهم‌ترین قدم، به‌روزرسانی افزونه Elementor به نسخه 3.4.8 یا بالاتر است. در نسخه‌های جدید، این باگ امنیتی برطرف شده است.
- استفاده از اسکنرهای امنیتی: از افزونه‌های امنیتی وردپرس مانند Wordfence یا Sucuri برای اسکن منظم سایت و شناسایی افزونه‌های آسیب‌پذیر استفاده کنید.
- آموزش و افزایش آگاهی: به مدیران و ویرایشگران سایت آموزش دهید که نسبت به لینک‌های مشکوک، حتی اگر به دامنه خود سایت اشاره دارند، محتاط باشند و روی هر لینکی کلیک نکنند.
منابع برای مطالعه بیشتر
برای درک عمیق‌تر این آسیب‌پذیری و مفاهیم مرتبط با آن، منابع زیر توصیه می‌شوند:
سلب مسئولیت: این مقاله صرفاً با اهداف آموزشی و پژوهشی تهیه شده است. هرگونه سوءاستفاده از این اطلاعات در سیستم‌های واقعی غیرقانونی و غیراخلاقی است و مسئولیت آن بر عهده فرد خاطی خواهد بود.
